خودکشی در فقه و قانون مجازات اسلامی
خودکشی(suicide) عملیست همراه با اراده و آگاهانه به قصد گرفتن جان از خود. این عمل در میان ادیان مختلف و از جمله دین مبین اسلام مذموم تلقی شده است. اگرچه در قوانین اکثر کشور ها و از جمله ایران، جرم انگاری در این خصوص صورت نگرفته است
و فقدان جرم انگاری آن را شاید بتوان ناشی از ترویج اصل حاکمیت اراده و شخصی بودن مجازات در میان قوانین کشور ها دانست. البته رفتار هایی مرتبط با خودکشی وجود دارند که جرم تلقی می شوند برای مثال ترغیب و تحریک به خودکشی و یا تظاهر به آن در برخی حالات.
در ادامه به بررسی این عمل در فقه و قانون ایران و سایر کشور ها خواهیم پرداخت.
بررسی خودکشی از منظر فقه اسلامی
مطابق دین مبین اسلام خودکشی، گناهیست نابخشودنی و مذموم. در این باره آیات و روایات بسیاری نقل شده است که صراحتا بر حرام بودن آن تاکید می کنند. در ادامه با استناد به آیات قرآنی و همچنین احادیث و روایات نقل شده از معصومین در این باره، به اثبات حرمت آن از منظر فقه اسلامی خواهیم پرداخت.
خودکشی در فقه اسلامی یک جرم بسیار سنگین محسوب می گردد و یکی از گناهان کبیره ای است که کیفر سختی را در بر دارد و کسی که دست به خودکشی میزند بر اثر این گناه کبیره در جهنم خواهد بود خودکشی یک مسئله شایعه جهانی است و دیرینه تاریخی دارد و در فقه اسلامی سابقه بسیار طولانی داشته و کتابها و پژوهش های فراوانی در این عرصه نگارش یافته.
–دلایل حرام بودن خودکشی از منظر اسلام:
الف) قرآن کریم: خودکشی در قرآن که یکی از منابع اساسی فقه می باشد مورد تحریم واقع شده است. در قرآن به روشنی، مسئله خودکشی به چشم میخورد.
- در سوره نساء (آیات 29-30) آمده است « دست به خودکشی نزنید که خداوند نسبت به شما مهربان است و کسی که دست به خودکشی بزند و در حق خود ستم روا دارد در میان آتش گرفتار خواهد شد.»
- امام صادق با تمسک به آیه فوق فرمودند: « کسی که خود را عمداً بکشد جای او برای همیشه در میان جهنم خواهد بود.»
- همچنین در قرآن کریم می خوانیم: « نباید نفسی را که خدا کشتن آن را حرام دانسته است بکشیم.» این نهی، هم شامل خودکشی و هم دیگر کش میشود و در مورد تحریم خودکشی صراحت دارد بدین ترتیب مخالفت با آن یعنی زیر پا نهادن این حکم، عقوبت و مجازات سختی را در پی خواهد داشت که داخل شدن به جهنم و کیفر ابدی، از جمله آنهاست.
ب) عقل: هر شخصی که از عقل و خرد سالم برخوردار باشد خودکشی را عقلانی نمی داند و در این باره باید گفت که توافق خردمندان جهان، بیانگر ناپسند بودن عمل خودکشی است و نیز حرام بودن آن است.
خود کشی به معنی پایان بخشیدن به زندگی است که برخی از عوامل از جمله ضعیف بودن ایمان به خدا، احساس خلأ و پوچی در زندگی، اضطراب، ناامیدی، احساس تنهایی و افسردگی میتواند محرک آن باشد.
خودکشی یک عمل رایج میان افرادی است که در جهان دچار برخی از علل فوق باشد و متاسفانه عمل خودکشی در دنیا بسیار شایع است و حرام بودن آن نیز یک مسئله مورد اجماع همه عقلا است.
ج) اجماع فقها: اجماع فقها نیز یکی از دلایلی است که حرام بودن عمل خودکشی از آن استنباط می شود. حرام بودن خودکشی، یکی از مسائل مورد اتفاق فقها و علمای اسلام است و اجماع فقها در این باره مورد توجه می باشد.
- نجفی فقیه نامدار در کتاب جواهر الکلام در باب خوردن سم هایی که مرگ آدمی را به همراه دارد و حرام بودن خوردن این گونه سم ها یادآور میشود که خوردن سم های کشنده حرام است و تردیدی در آن نیست و اجماع فقها بر آن است زیرا اینگونه سم ها خودکشی را در پی دارد.